Wiele banków szuka obecnie rozwiązań związanych z ESG, przede wszystkim w obszarze raportowania, ale nie tylko. To dla fintechów doskonały moment, by przyjrzeć się tym potrzebom i wyjść im naprzeciw z ciekawymi produktami czy usługami. Nie ma żadnych wątpliwości, że to już czas by przejść jak najszybciej z fazy planowania do fazy działania. To główne wnioski płynące z konferencji “ESG in fintech”.

Paweł Widawski, Prezes Fundacji FinTech Poland otwierając konferencję postawił tezę, że wymogi ESG zmienią nasze życie na każdym poziomie. Kolejne panele zdawały się to potwierdzać. Niestety, równie mocno wybrzmiewały obawy dotyczące tzw. greenwashingu czy krótkiego czasu na wdrożenie niezbędnych zmian w organizacjach.

Z danych zebranych w raporcie PwC „Zielone finanse po polsku” wynika, że polskie banki intensywnie przygotowują się do spełnienia regulacji unijnych w zakresie zrównoważonego rozwoju. 86% ankietowanych banków dokonała ogólnej oceny zgodności z aktualnymi wymogami ESG oraz oszacowała ich wpływ na biznes, a 64% jest na etapie wdrażanie wymogów określonych przez ramy prawne Unii Europejskiej. Zdaniem 86% respondentów PwC czynniki ESG oraz wymogi unijne będą wpływać znacząco przede wszystkim na ryzyko kredytowe i proces kredytowy. Co ważne w tym kontekście, nadal 43% instytucji nie przeprowadziła dotychczas analizy portfela kredytowego pod kątem spełniania kryteriów ESG.

W odpowiedzi na Zielony Ład oraz deklaracje polityczne w zakresie środków i kierunku działań zmierzających do osiągnięcia celów Porozumienia Paryskiego, w tym zerowej emisyjności 2050, rozpoczęto wprowadzanie licznych regulacji dla sektora finansowego. Mają one włączyć ryzyka ESG w procesy inwestycyjne i zarządzania ryzykiem. Ryzyka ESG, a w szczególności ryzyko klimatyczne, znalazły się oczywiście również w centrum uwagi unijnych organów kształtujących przepisy i wytyczne dla sektora finansowego (KE, EBA, ESMA, ECB). Zgodnie z najnowszymi wytycznymi Komisji Europejskiej w latach 2024-2026 obowiązkiem raportowania ESG zostaną objęte kolejne grupy przedsiębiorstw i spółek notowanych na giełdzie, oczywiście nie tylko finansowych, ale także produkcyjnych oraz działających w innych sektorach. Właśnie dlatego nasze wydarzenie rozpoczął mec. Łukasz Łyczko (Counsel, PwC Legal), który przedstawił poszczególne regulacje z zakresu ESG wpływające na sektor finansowy i fintech, co stanowiło świetną bazę do prowadzenia dalszych dyskusji.

Podczas pierwszego panelu “Dobre praktyki ESG w polskim sektorze fintech w oczekiwaniu przed europejską standaryzacją” ekspertki i eksperci dyskutowali na temat kluczowych czynników dla budowy przewagi polskich fintechów w kontekście ESG, pierwszych dobrych praktyk czy obszarów działalności spółek fintechowych, nad którymi powinny popracować, aby postawić się na lepszej pozycji w dyskusji z inwestorem. Ponieważ ESG to nie tylko regulacje i technologie, ale także kompetentni eksperci specjalizujący się w projektowaniu strategii i wdrażaniu jej w firmach, poruszyliśmy również ten wątek.

Lista najważniejszych wyzwań związanych z ESG w fintechach jest długa, a każdą pozycję można jeszcze rozbudowywać o kolejne wątki. Jako najbardziej istotne wymieniane są kwestie braku dostępu do odpowiednich danych, rozwiązań technologicznych usprawniających i standaryzujących proces raportowania. Obecnie raporty organizacji, które podjęły wyzwanie związane z regulacjami ESG, są nieporównywalne ze względu na inne podejścia czy analizę dostępnych danych. Do tego dokumenty te często są niespójne. Propagatorzy ESG, wskazują potrzebę zmiany podejścia do biznesu szeroko rozumianej branży finansowej. Chodzi nie tylko o dopasowanie się do regulacji. Najbardziej istotna jest faktyczna rewolucja w myśleniu o przyszłości zbudowanej na czymś więcej niż tylko pomnażanie zysków finansowych. Co szczególnie ważne, nie należy także postrzegać ESG jako kolejnej emanacji nieco skompromitowanego już CSR. Sceptycy jednak, także podczas konferencji, mówili o kolejnej modzie czy chwycie marketingowym, który nie doprowadzi do działań mających zmienić świat na lepsze. Co ciekawe, obie grupy podczas konferencji wielokrotnie podkreślały ogromną proaktywną rolę fintechów, jako podmiotów elastycznych i doskonale odnajdujących się w zmianie, a także ich founderów traktujących swoje startupy jako biznesy z misją.

Część wydarzenia “ESG in fintech” została poprowadzona przez Ziemowita Bagłajewskiego Zastępcę Rzecznika Finansowego. W ramach wystąpienia wprowadzającego poruszone zostały kwestie dotyczące działań jakie podejmuje Rzecznik Finansowy w celu ochrony nabywców produktów finansowych związanych ze zrównoważonym rozwojem i odpowiedzialnością społeczną. Następnie paneliści dyskutowali na temat ESG jako wyzwania dla ochrony konsumenta rynku finansowego. To bardzo ważny temat w kontekście kolejnych ujawnionych przez media prób tzw. greenwashingu. Rolą Rzecznika Finansowego jest wypracowanie dobrych praktyk, które będą zapobiegać temu by nie dopadły nas w przyszłości demony przeszłości. Dzięki temu, produkty wypracowane przez fintechy jako zgodne z ESG, rzeczywiście takie będą.

Oczywiście Rzecznik Finansowy nie jest jedynym organem publicznym podejmującym się wsparcia przedsiębiorstw w dostosowaniu się do regulacji ESG. W Ministerstwie Finansów powołana została Platforma Zrównoważonych Finansów, która już dziś jest forum dyskusji i podejmowania decyzji na temat strategicznych kierunków rozwoju zrównoważonych finansów w Polsce. Platforma powstała w związku z toczącymi się w Ministerstwie pracami nad Mapą Drogową dla Rozwoju Zrównoważonych Finansów w Polsce. Celem Mapy Drogowej będzie zidentyfikowanie mocnych stron polskiego rynku kapitałowego i potencjalnych wyzwań w kontekście finansowania transformacji klimatycznej, a także mechanizmów, instrumentów i usług finansowych umożliwiających kierowanie kapitału prywatnego w najbardziej efektywne przedsięwzięcia wspierające zrównoważony rozwój.

Zawsze pierwszym krokiem do wdrożenia zmiany jest uświadomienie sobie, że coś jest nie takie jakie powinno być. Zdiagnozowaliśmy już wiele takich bolączek i problemów. Dziś już chyba nikt nie ma wątpliwości, że musimy zadbać o świat wyciągając lekcje z ostatnich dziesięcioleci. To bardzo ważny czas dla osób odpowiedzialnych za kreowanie naszej rzeczywistości, przedstawicieli biznesu ale też i konsumentów. Nie możemy przegapić szansy na ułożenie na nowo procesów, które przyniosły nam wiele negatywnych doświadczeń. Jesteśmy w bardzo ciekawym momencie.  Budowanie i wdrażanie strategii ESG nie jest zadaniem łatwym.

Jak powiedział w trakcie konferencji prof. Bolesław Rok, rynek jest pełen fałszywych obietnic i nadmiarowych twierdzeń – bo brakuje rzetelnych danych. Część kapitału płynie już do „nowej” gospodarki, podejmującej wyzwania społeczne i środowiskowe, ale znacznie więcej nadal wspiera „starą” gospodarkę, opartą na paliwach kopalnych – jednocześnie używając terminologii ESG. Profesor zakończył swoją wypowiedź apelem do fintechów (pod czym my, jako FinTech Poland, podpisujemy się):

Wzywam fintechy do większej aktywności w tym obszarze, jesteście dużą nadzieją dla tego by ESG nie było tylko sloganem.

Pierwsza konferencja “ESG in fintech” odbyła się w Bibliotece UW, a zorganizowana została przez Fundację Fintech Poland, wspólnie z Wydziałem Prawa i Administracji UW. Partnerami wydarzenia byli PwC Polska, Microsoft oraz Rzecznik Finansowy, a partnerami medialnymi był portal Cashless.pl, Fintek.pl, Wolters Kluwer, Lex, Prawo.pl. Udział w konferencji wzięło ok. 70 osób w formule stacjonarnej oraz ok. 400 – online.

Zuzanna Krauzowicz, FinTech Poland